Lenen van familie beïnvloedt hypotheken negatief

Uit onderzoek blijkt dat één op de zes huiseigenaren geld leent van familie om een woning te kunnen kopen. Dit gebruikt men in combinatie met een hypotheek. Volgens DNB is het zo dat die leningen bij familie de huizenprijzen onnodig opdrijven.

De aanvulling op de hypotheek is nodig om een woning te kunnen kopen, maar de prijzen zijn ook zo hoog omdat er zulke hoge bedragen bij elkaar geleend worden. Het is dan ook goed om eens te bekijken wat dit nu precies voor effect heeft.

Cijfers van 2020

De conclusies van DNB komen voort uit de cijfers van 2020. Toen werd er door zo’n 645000 huiseigenaren gebruikgemaakt van het lenen bij familie. Het bedrag komt uit op ongeveer 70 miljard euro. Dit bedrag komt dan bovenop het geld dat al geleend wordt bij banken in de vorm van een hypotheek. Het is wel goed om te weten dat ongeveer de helft van de leningen bij familieleden minder dan 20 procent van het totale bedrag voor de koop van de woning betrof. Overigens worden ook leningen bij vrienden hierin meegerekend. Deze leningen worden verzameld onder de naam familiehypotheek.

Gelijk aan een hypotheek

Een familiehypotheek wordt volgens dezelfde regels behandeld als een hypotheek die door de bank verstrekt wordt. Dit betekent dat er een marktconforme rente moet worden gerekend, gelijk aan die van banken. Wel is het zo dat de familieleden en vrienden de rente dan kunnen terugschenken. Dit kan belastingvrij zolang het onder €6.035,- blijft in een jaar. Opvallend is het vaak om de wat jongere huiseigenaren gaat. Wel hebben ze een wat hoger vermogen en gaan ze voor de wat duurdere woningen. Ze hebben vaak ook vermogende ouders die de leningen kunnen verzorgen. Dit is waar het verschil gemaakt wordt.

Hogere prijzen voor woningen

De opkomst van de familiehypotheek bovenop de gewone hypotheek maakt dat de huiseigenaren veel meer geld kunnen lenen. Dit betekent ook dat ze de normen zoals die door het Nibud zijn gesteld vaak overschrijden, zegt DNB. De groep die ook een familiehypotheek heeft, leent gemiddeld €100.000,- meer dan andere huiseigenaren. DNB stelt dan ook dat dit een probleem vormt. Zo is het bijvoorbeeld een mogelijke drijfveer achter de stijgende woningprijzen. Omgekeerd krijgen de mensen die via deze weg lenen ook veel meer hypotheekrenteaftrek. Vermogende mensen zijn daardoor in het voordeel. Banken moeten hier scherper op letten, volgens DNB.

Lening of schenking

Het is niet zo dat het alleen maar om familiehypotheken gaat. Het is ook zo dat familie en vrienden vaak schenken. Dit maakt de aankoop dan net wat gemakkelijker. Dit kon in de voorgaande jaren belastingvrij. Het bedrag kon dan oplopen tot maximaal €100.000,-. Veel ouders konden op die manier zorgen dat kinderen een koophuis konden kopen en konden ze ook schenk- en erfbelasting vermijden via deze weg. In 2020 ging het om een bedrag van rond de €700 miljoen. Dit stond ook wel bekend als de jubelton. De regels hiervoor zijn inmiddels wel helemaal anders geworden.

Laatst bijgewerkt op 26 september 2024 door Joris van Leeuwen.